PREFABRİK YAPI TEKNOLOJİLERİ VE PREFABRİK YAPILARIN TARİHÇESİ

Prefabrik Nedir?

Yapılarda kullanım amacına göre, dayanıklılık, mimari tasarım, yaşam standartlarına uygunluk, konfor, yapım süresi ve minimum bakım gerekliliği açılarından gerekli standartları yeterli şekilde karşılayabilecek optimum bir yapı sistemi meydana getirmek amaçlanmıştır. Bu sebeple, prefabrik yapım metotlarına gereksinim doğmuştur.

Prefabrik yapı, fabrikada ön üretimi yapılmış olan ve sadece birleştirme aşaması kalmış olan yapı elemanlarının sahada önceden planlandığı şekilde parçaların bir araya getirilerek oluşturulması yani montajının yapılmasıyla inşa edilen bir yapı türüdür. Prefabrik yapılar tek katlı olabileceği gibi çok katlı olarak da inşa edilebilir.

Ön üretimli prefabrik yapının genel amacı, montaj alanına en az sayıda iş bırakacak şekilde, fabrikadaki malzeme kalitesini kontrolüyle beraber çalışma şartlarında belirli bir düzeyi tutturabilmek ve standartlaşmayı sağlamaktır.

Prefabrik yapıyı oluşturan sistemler, kiriş, kolon, çerçeve, kemer gibi çubuk elemanlar ile döşeme ve duvar yapmak için kullanılan panel veya pano denen düzlemsel elemanlar ve kabuk kısımlarından oluşan kabuk elemanlar şeklinde olabilirler

Prefabrikasyon Nedir?

Prefabrikasyon, yapı elemanlarının fabrika ortamında modern endüstriyel yöntemlerin duyarlılığıyla, seri ve ilgili kalite kontrol süreçlerinden geçmiş şekilde üretilmesi ve sonra bu yapı elemanlarının şantiye sahasına taşınarak farklı metotlar ile birbirine monte edilmesiyle oluşan sisteme denir.

Prefabrikasyon teknolojisinin gelişmesiyle elemanların işlevi, temini ve montaj kolaylıkları göz önünde bulundurularak bir proje kolaylıkla analiz edilip boyutlandırılabilir.

Prefabrikasyon geleneksel inşaat tekniklerine göre makinelerin yoğun kullanımı ile planlanandan daha hızlı ve daha kaliteli bir üretim olanağı sağlamaktadır. Prefabrikasyon teknolojik bakımından mevsim fark etmeksizin inşaat yapılabildiğinden işçiler iş yapabilmektedir böylece ister halk olsun ister devlet her iki bakımdan da ekonomik avantajlar sağlamaktadır. Kapalı ortamda gerçekleştirilen prefabrik yapı elemanlarının üretiminin mevsim koşullarından etkilenmemesi, şantiyede proje için gerekli altyapı çalışmaları sürerken taşıyıcı elemanların fabrikada üretilebilmesi, üretimin sabit olması sebebiyle iş programının daha kesin belirlenmesi ve olası gecikmelerin öngörülmesi proje yapım süresini oldukça kısaltmaktadır. Üretimdeki süreklilik sayesinde uzmanlaşma sağlanır. Fabrikadaki imalata, şantiye alanı hazır olmasa bile başlanması ve devam edilmesi herhangi bir zarara yol açmamaktadır.

Prefabrikasyonda kalite kontrolleri, denetimler geleneksel metotlara göre daha efektif olarak uygulanır. Üretimin her aşamasında ve stoktaki kontroller kalitesi yüksek üretimi mümkün kılar. Kalite bakımından prefabrikasyon, planlamaya, programlamaya ve kontrole yatkın yapısı nedeniyle yüksek kalite olanağı kazandırabilmekte ve sonuçta ekonomik olmaktadır. Prefabrikasyonda inşaat kalitesi makinelerle, geleneksel inşaatlarda ise işçilik kalitesiyle sağlanmaktadır.

Fabrika koşullarında etkili bir denetim altında üretilen prefabrik elemanlar gerek mukavemet, gerekse durabilite bakımından geleneksel yöntemlere göre daha kaliteli üretilmektedir.

Geleneksel çalışma yöntemlerinde kontrol edilmesi zor hava ve çevre koşullarını gözeterek üretim ile prefabrik elemanlarda kalite seviyesini yükseltmek mümkündür. Kalite kontrolleriyle istenilen standartlarda imalat yapabilme olanağı elde edilir. Fabrika üretiminde istenilen kaliteye ulaşılabilmesi sayesinde üretilen yapı elemanları daha uzun ömürlü ve mukavemetli olmaktadır

Prefabrik Yapıların Tarihçesi

Sanayi devriminde buhar gücünü fabrikalarda kullanmaya başlayan İngiltere, çok sayıda fabrika kurarak sanayileşme alanında önde olmak istiyordu. Bunu ise prefabrikasyon yapım yöntemleri ile başarabileceğini düşünüyordu. Çünkü prefabrik yapılarda hız, geleneksel inşaat yöntemlerine göre çok daha yüksekti. Bu nedenle İngiltere prefabrik sektörüne büyük yatırımlar yaparak sektörde söz sahibi konuma ulaştı.

İlk patent, İngiltere’ de Frederick Ranson tarafından, ‘’Prefabrike Beton Yapı Elemanları’’ konusunda 1844’ de alındı. Prefabrik yapılar ile alakalı ilk bilimsel makale İngiltere’ de 1936 yılında George Godwin tarafından yayınlandı. Godwin’ in makalesi prefabrikasyon yöntemlerinin kullanılmasına cesaret veren ilk teknik yayındır.

İlk prefabrik yapı, 1624 yılında İngiltere’de imal edilip Amerika’nın Massachusetts eyaletindeki bir balıkçı filosuna gönderilen ve barınma sağlamak amacıyla üretilen panelli bir ahşap ev olarak bilinir. Prefabrikasyon tekniğinin en somut ve öncü örneklerinden biri ise 1889’da tamamlanan Eyfel Kulesidir. Paris’ in en gözde sembolü olan bu yapı, 324 metre yüksekliğini ve yaklaşık 2 yıl gibi kısa sürede tamamlanmasını biraz da bu yapım tekniğine borçludur.  

1900’lü yılların başlarına gelindiğinde, dünyanın ilk prekast beton panelli prefabrik binası olan Liverpool’daki bir apartman bizi karşılar. Şüphesiz ki endüstri devrimi, son saydığımız 2 yapı üzerinde demirin gücünü göstermek, nüfus artışıyla artan konut talebini karşılamak gibi bakımlardan oldukça etkili olmuştur.,

Bunlara ek olarak, 1908-1940 yılları arasında, Amerikan Sears şirketinin 400 farklı tipte olmak üzere yaklaşık 75 bin prefabrik ev sattığı bilinmektedir.

Herşeye rağmen prefabrik yapılar konut yapımı noktasında henüz yaygınlaşmamıştı. 1939 yılında başlayan ve altı yıl boyunca süren 2.Dünya Savaşı’ nın sonunda acil barınma ihtiyacı doğdu ve bu ihtiyacın hızlı bir şekilde çözülmesi kararlaştırıldı. Bu dönemde prefabrikasyon uygulamaları için en ideal ortam oluştu ve prefabrik yapı sektörü giderek gelişti.